مستند های صنعتي و علمی از شاخه هاي مهم سينماي مستند به شمار میروند که چند سالی است در جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی(فردا) رصد و ارزیابی می شوند.
چهارمین دوره این جشنواره در اسفندماه سال جاری توسط جهاد دانشگاهی هنر با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد. آنچه در ادامه می آید حاصل گفت و گوی نشریه فردا با بهزاد رشیدی رئیس این جشنواره و رئیس جهاد دانشگاهی هنر است:

ويترينی برای نمایش و روایت فعالیت ها و دستاوردهای صنعتی و فناوری
بهزاد رشیدی رئیس جهاددانشگاهی هنر گفت: جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی را می توان تنها ويترين سينماي مستند ايران در حوزه صنعتی و فناوری دانست که آثار و فیلم مستند و سایر گونه های سینمایی مرتبط با صنعت و فناوری را در کشور رصد و ارزیابی می کند.
وی با اشاره به پیشرفت های کشور در حوزه های علم، فنی و مهندسی و تولیدات صنعتی، افزود: روایت درست و نمایش اصولی این فعالیت ها و دستاوردها یکی از نیازهای اساسی کشور محسوب می شود.
رشیدی تصریح کرد: روایت صنعتی و علمی کشور نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مناسبی است که قطعا کمک گرفتن از حوزه فرهنگ و هنر یکی از اصلی‌ترین این زیرساخت ها است.
وی افزود: تولید فیلم و عکس با محوریت صنعت و فناوری و نمایش آن به روش های مختلف، کمک زیادی می‌کند تا این روایت قوی‌تر انجام شود.
رئیس جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی گفت: جهاددانشگاهی در قالب این جشنواره به دنبال ایجاد این زیرساخت ها است و تلاش می کند امکان نمايش فيلمهايي را فراهم کند که در سينما يا تلويزيون کمتر پخش مي شوند و از سوي ديگر، تلاش مي شود در ايام برگزاري جشنواره، رسانه هاي جمعي به اين موضوع بيشتر توجه نمایند.

کانونی برای هماهنگی و ارتباط بیشتر مستندسازان با مراکز فناور و صنعتی
رئیس جشنواره فیلم وعکس فناوری و صنعتی تصریح کرد: هدف اصلی جهاددانشگاهی هنر از برگزاری این جشنواره، ضمن آشتی دادن و نزدیکی هنر با صنعت و فناوری، ایجاد آگاهی در مدیران و کارگزاران فعال در صنایع و سازمان های مرتبط، امید آفرینی در ایشان و یادآوری کارکردها و نقش های بی بدیل هنر، به ویژه هنر سینما و مستندسازی در توسعه صنعت و فناوری کشور است.
این عضو جهاددانشگاهی افزود: برای فرهنگ سازی و مستندسازي تصویری فعاليت ها و دستاوردهای بخش های مختلف صنعتی کشور و ايجاد هم افزايي بین توسعه فناوری و صنعتي با توسعه هنري، دبیرخانه دائمی جشنواره فیلم وعکس فناوری و صنعتی را در جهاد دانشگاهی هنر ایجاد کرده ایم.

دبیرخانه دائمی جشنواره
وی در ادامه برنامه هایی همچون بازدید هنرمندان عکاس و مستندساز از مراکز صنعتی، نمایش فیلم در مراکز صنعتی و دانشگاهی، نشستهای تخصصی، کارگاه های آموزشی مستندسازی ویژه مدیران، انجام طرح های پژوهشی مرتبط و انتشار منابع پژوهشی در قالب کتاب را از جمله فعالیت ها و برنامه های فرهنگی، آموزشی و ترویجی دبیرخانه دائمی جشنواره فیلم وعکس فناوری و صنعتی عنوان کرد.

هزینه میلیاردی صنایع در طول هر سال برای ساخت فیلم
بهزاد رشیدی با اشاره به هزینه های بالای تولید فیلم، گفت: صنایع ما چه خصوصی و چه دولتی، هرسال چند میلیارد تومان از سرمایه خود را صرف تولید فیلم های صنعتی می کنند؛ ما در دبیرخانه جشنواره صنعتی با صرف هزینه ای ناچیز، سعی می کنیم با ارزیابی سالیانه این آثار و ارائه الگو های موفق فیلمسازی و معرفی مستندسازان خوش فکر و خلاق، باعث تولید آثار کیفی و فاخر شویم و یا از تولید آثار بی کیفیت جلوگیری کنیم. این کار از هدر رفتن سرمایه های کشور جلوگیری می کند.
وی افزود: واقعیت این است که بااینکه توان باقوه مستندسازان در کشور ما بالا است و فیلمسازان متعهد و کارکشته ای در این حوزه داریم، بنگاه های صنعتی کشور نتوانسته اند از سینما به درستی استفاده نمایند. سند این مدعا کیفیت پایین حدود 1500 فیلمی است که به سه دوره پیشین جشنواره فیلم های صنعتی ارائه شده است.

نگاه مراکز صنعتی به فیلم و مستند بیشتر تبلیغ محصول است
رئیس جهاد دانشگاهی دانشگاه هنر ادامه داد: در حال حاضر مراکز صنعتی کشور عمدتا برای معرفی کارخانه یا تولیدات خود، نشان دادن کیفیت یا برجسته سازی کیفیت محصولاتشان، فروش بیشتر و یا نمایش چگونگی فرآیند تولید با رویکردهای تبلیغی یا گاهی آموزشی از فیلم و مستند استفاده می کنند.
وی افزود: هرساله بخشی از بودجه و منابع مالی موجود در مراکز صنعتی کشور صرف ساخت و تولید فیلم های صنعتی می شود، بدون اینکه آثار کیفی و اثرگذاری تولید شود.
رشیدی گفت: بسیاری از صنایع ما در هنگام تولید فیلم های مورد نیاز خود، کمتر به سراغ فیلم سازی مستند و مستندسازان صاحب نام می روند و به دلایلی همچون ناآگاهی، برخی روابط نامناسب و رانت، کارها بیشتر به شرکت های تبلیغاتی و فیلمسازان بی تجربه سپرده می شود؛ در نتیجه نمی توان انتظار زیادی از این تولیدات داشت و تولیدات مستند ما عمدتا سطحی و تبلیغاتی از آب در می آید.
رئیس جشنواره فردا گفت: در کشورهای رشد یافته دنیا، مستندسازی صنعت و فناوری در سطح بسیار بالایی انجام می شود و حتی صنایع در فیلم های بلند سینمایی نیز حضوری فعالانه دارند. برای مثال بیش از 60 درصد از لوکیشن فیلم های سینمایی هالیوود، به طور مستقیم و غیرمستقیم فضا و سايت کارخانه ها و مراکز علمی و صنعتی بوده است و اگر دقت کرده باشیم، درتیتراژ پایانی خیلی از فیلم های سینمایی، همیشه نام شرکتهای صنعتی به چشم می آید.
وی گفت: دردنیای پیشرفته، مراکز فعّال صنعتی همواره حامی سینما و صاحبان آن هستند و درحقیقت دارند به خوبی از این هنر و رسانه مهم و موثر، حداکثر بهره برداری را می برند اما در کشور ما، متاسفانه علیرغم هزینه های بالایی که در مراکز صنعتی و فناوری می شود، چون کارها اصولی و هدفمند نیست، آثار و فیلم های تهیه شده کیفیت بالایی ندارند و تلویزیون رغبت زیادی به آنها نشان نمی دهد، درنتیجه کمتر دیده می شوند و کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.

کارکرد اصلی فیلم صنعتی: ارتقای فرهنگ صنعتی جامعه
رشیدی تاکید کرد: نگاه تبلیغات صرف، نگاهی حداقلی به سینما به ویژه سینمای مستند می باشد که مدیران صنعتی در کشور ما به دلیل عدم شناختشان نسبت به قابلیت های بالای سینما دارند.
وی ادامه داد: به اعتقاد من کارکرد اصلی فیلم های مستند صنعتی، علاوه بر تبلیغات، بالا بردن فرهنگ صنعتی در جامعه است. یکی از نتایج بالا بودن فرهنگ صنعتی جامعه قطعا گرایش بیشتر به محصولات و تولیدات داخلی خواهد بود.
رئیس جهاددانشگاهی هنر گفت: فیلم مستند صنعتی و فناوری با کیفیت، می تواند با ایجاد روحیه خود باوری، به بالندگي فرهنگ ايراني و استقلال و اقتدارملي کمک کند و به جهش در دستیابی به اهداف توسعه ای کشور در حوزه های علمی، فناوری و صنعتی و نهادینه کردن "فرهنگ صنعتی" در میان اقشار گوناگون جامعه بیانجامد.
رشیدی ثبت و انتقال فعالیت ها و تجربه‌های تکرارناپذیر مديريتي و تخصصي، تحلیل یافته‌های مهم مدیریتی و فنی و پژوهشی، استفاده هاي ترويجي و آموزشي، در راستاي اهداف سازمانی، معرفی دستاوردها و پيشرفت‌هاي علمي و صنعتي کشور براي مخاطبان داخلي و خارجي، معرفی و تبلیغ کالا و خدمات و توليدات علمی و صنعتي کشور، آموزش و بهسازي نيروی انساني و افزايش بهره وري در صنايع را از جمله کاربردهای "مستندسازی تصویری" و "فیلم مستند صنعتی و فناوری" در مراکز صنعتی و فناوری برشمرد.
وی تصریح کرد: اتفاقا تاکید ما در دبیرخانه دائمی جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی بر همین کارکردهاست و ما بیشتر به دنبال ترویج و الگو سازی این نوع نگاه نسبت فیلم های مستند علمی و صنعتی هستیم.

جایگاه ویژه رسانه ملی
رشیدی با طرح این سوال که چرا نباید سهم موضوعات علمی و صنعتی كشور و فعالیت ها و پیشرفتهای ایران و یا حتی لوکیشنهای صنعتی موجود در كشور، در سينما و تلويزيون امروز ايران، بیشتر از مقدار بسیار ناچیز فعلی باشد، تصریح کرد: قطعا رسانه ملی در رسیدن به اهداف ترسیم شده برای جشنواره نقشی اساسی و بسیار تعیین کننده دارد.
وی گفت: بهترین آثار، بدون اینکه دیده شوند، کارکردی ندارند. ما در ایام برگزاری جشنواره فیلم های منتخب را نمایش می دهیم. اما به اعتقاد من اگر مسیر این فیلم ها به شبکه های تلویزیونی باز نشود و عموم مردم آنها را نبینند، هم زحمت مستندساز بی نتیجه مانده و هم سرمایه های ملی و مبالغی که توسط مراکز علمی و صنعتی پرداخت شده به هدر رفته است.
رئیس جشنواره فیلم فردا با اشاره به وجود نگاه مثبت مدیران فعلی تلویزیون، گفت: ما به دنبال راهکاری عملیاتی برای حفظ منافع سه ظلع مثلث فیلمساز، مرکز صنعتی یا فناور و رسانه ملی هستیم تا نمایش مستندهای صنعتی هر روز در رسانه ملی بیشتر شود.
وی ادامه داد: در گذشته رسانه ملی، با صرف هزینه مستند های علمی و صنعتی را خریداری می کرد و در قالب برنامه‌هایی همچون "دانستنیها"، "چهارسوی علم"، "فراسوی علم" و... پخش می کرد و با این کار در حقيقت به شكلي جذاب و حرفه اي و البته غير مستقيم و اثرگذار، صنايع خارجي را تبليغ کرده و می کند.
رشیدی با بیان این سوال که واقعا باید آسیب شناسی شود که چرا تلویزیون به خرید و نمایش فیلم‌های صنعتی مربوط به فعالیتهای صنایع داخلی، روی خوش نشان نمی‌دهد؟ و نگاه حمایتی ندارد؟، تصریح کرد: البته چون صنایع بیشتر نگاه تبلیغاتی به فیلم دارند و به جای مستندسازان خوش فکر، کارشان را به شرکت های تبلیغاتی ارایه میکنند، سطح کیفی و محتوایی فیلمهای صنعتی خیلی بالا نیست و تلویزیون هم حق دارد که این آثار را یا نمایش ندهد و یا در قبال آن هزینه بالا مطالبه نماید.
وی تاکید کرد: در فعالیت های علمی و صنعتی کشور موضوعات و صحنه های بسیار جذاب و دیدنی نهفته است که باید توسط مستندسازان علاقمند به تصویر کشیده شود و با حمایت رسانه ملی برای مردم نمایش داده شود.

مرکز مستندسازی دانش و فناوری
رشیدی افزود: همچنین برای ساخت فیلم های باکیفیت مستند علمی و صنعتی، در سال 91، مرکز مستندسازی دانش و فناوری را در جهاد دانشگاهی ایجاد کرده ایم که درآن جمعی از جوانان خوش ذوق و دانش‌آموخته رشته های فنی و مهندسی و مدیریت درکنار هنرمندان و مستند سازان قرار گرفته و به کار تولید فیلم های مستند صنعتی مشغول هستند و آماده ارائه خدمت به مراکز علمی و صنعتی کشور می باشند.

رئیس جهاددانشگاهی هنر در پایان ضمن درخواست از مسئولان و مدیران مراکز علمی و صنعتی و دستگاه های متولی برای  همراهی و حمایت جدی از این کار، مستندسازان را به کار و فعالیت بیشتر در موضوعات مرتبط با پیشرفت کشور در حوزه های علمی، فناوری و صنعتی دعوت کرد.