امام حسین علیه السلام در آداب اجتماعی و حسن معاشرت با دور و نزدیک، بلندپایه و بی نظیر بود. خصال آن حضرت سرشار از عفو و گذشت است.
به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی هنر، “جمال الدین محمّد زرندی حنفی مدنی” روایت کرده: امام زین العابدین از پدرش حسین علیهماالسلام نقل می کند که فرمود: «اگر مردی به من دشنام دهد در این گوش (و به گوش راستش اشاره فرمود) و عذر بیاورد در گوش دیگرم، عذر او را می پذیرم؛ زیرا امیرالمؤمنین علیه السلام از جدّم پیغمبر صلی الله علیه و آله برای من نقل فرمود:
«لا یَرِدُ الْحَوْضَ مَنْ لَمْ یَقْبَلِ الْعُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ»؛
وارد حوض (کوثر) نمی شود کسی که عذر را نپذیرد، خواه عذرآور حقّ بگوید یا باطل.(۱)
امام حسین علیه السلام با فرزندان، بانوان، خویشان و اهل بیت خود، در نهایت ادب، محبّت، رحمت، مهربانی، انس و مودت برخورد می کرد.
ابن قتیبه روایت می کند: مردی خدمت امام حسن علیه السلام آمد و از آن حضرت درخواست چیزی کرد.
حضرت فرمود: سؤال، شایسته نیست مگر برای وام سنگین یا فقرِ خوارکننده و یا دیه و تاوانی که ادا نکردن آن سبب رسوایی شود.
عرض کرد: نیامدم به خدمت شما مگر برای یکی از آنها.
حضرت فرمان داد صد دینار به او دادند.
سپس آن مرد خدمت حسین علیه السلام رفت و از آن حضرت نیز سؤال کرد، حسین علیه السلام هم همان سخن برادرش را به او فرمود و همان پاسخ را شنید. سپس پرسید: برادرم به تو چقدر داد؟
عرض کرد: صد دینار.
حسین علیه السلام نود و نه دینار به او عطا کرد؛ زیرا نخواست با برادرش برابری کرده باشد.(۲)
“یاقوت مستعصمی” از “اَنَس” روایت می کند: در خدمت حسین علیه السلام بودم، کنیزکی دسته گلی برای آن حضرت آورد. حسین علیه السلام فرمود:
«أَنْتِ حُرَّهٌ لِوَجْهِ اللّه ِ تَعالی»؛ تو برای خدا آزادی.
گفتم: کنیزکی یک دسته گل برایت آورده و تو او را آزاد می کنی؟
فرمود: خدای تعالی این چنین به ما ادب آموخته است؛ زیرا می فرماید:
«وَإِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّهٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها»؛(۳)
هرگاه کسی شما را ستایش کند، شما نیز باید در مقابل به ستایشی بهتر یا مانند آن پاسخ دهید.
و نیکوتر از این دسته گل، آزاد ساختن او بود.(۴)
۱- نظم درر السمطین، ص ۲۰۹.
۲- سمو المعنی، ص ۱۵۲.
۳- سوره نساء: آیه ۸۶ .
۴- سمو المعنی، ص ۱۵۹ ؛ ابوالشهداء، ص ۷۲.