معرفی دوره های هنر سفالگری

مرکز آموزش های تخصصی کاربردی جهاد دانشگاهی هنر به پشتوانه اساتید مجرب و کار آزموده و بر اساس سر فصل های مصوب اقدام به برگزاری دوره های تخصصی سفال دست ساز، لعاب، سفال چرخکاری، قالبگیری در هنر سرامیک و نقاشی با لعاب نموده است. 

سرفصل این دوره ها به گونه ای تدوین شده است که هنرجویان بتوانند هم به صورت مجزا در یک تکنیک خاص کسب مهارت کنند و هم به صورت موازی در دیگر رشته های سفال که لازمه تولید است شرکت کنند مانند قالب گیری، و دورهای چرخ کاری. برای آشنایی بیشتر با آنچه در کلاس های دوره های تخصصی سفالگری این مجموعه ارائه می شود به مطالب زیر توجه فرمایید:

1. سرفصل دوره سفال دستی به شرح زیر می باشد:

الف. سفال دست ساز مقدماتی:

• آموزش تکنیک های کار با دست (پینچ، اسلب و کویل)
• آشنایی با سرامیک پیش از اسلام ایران و انجام یک پروژه مولاژ یا شبیه سازی از یک اثر باستانی
• انجام پروژه حجم سازی خلاقانه با مکعب و ساخت خشت به روش اسلب
  
• افزودن و کاستن گل برای خلق یک اثر با مکعب ساخته شده

ب. سفال دست ساز پیشرفته:

• بررسی و مطالعه عناصری از طبیعت و یادگیری فرایند خلق ایده های تازه با الهام از فرم های موجود در طبیعت
• طراحی ایده ها، توسعه فرم ها و گفتگو در مورد روش های اجرایی مورد نیاز هر ایده
• انجام پروژه شخصی با الهام از طبیعت

2. سرفصل دوره لعاب به شرح زیر می باشد:

الف. لعاب عمومی:

• آشنایی با مفاهیم اولیه لعاب
  
• آشنایی با ابزار لعاب کاری
• ترکیب لعاب های آماده با استین و اکسیدهای فلزی
  
• آشنایی با مفاهیم تخصصی مواد در لعاب
  
• فراگیری روش فرمول نویسی زگر
• ساخت لعاب های سربی، قلیایی و بوری
• ساخت لعاب های تَرَکی، ترَنس، اوپک، مات، براق، شره ای، انقباضی و ...
  

ب. لعاب تخصصی:

• آشنایی با ساختار کلی بدنه های سرامیکی
• آشنایی با بدنه های راکو و ساخت گِل راکو
  
• آشنایی با زیر لعابی و ساخت آن
  
• آشنایی با روش های اعمال لعاب (غرقابی و اسپری)
•  آشنایی با روش های تزئین (سیم، اسکرافیتو) به همراه ساخت
  
• آشنایی با لعاب های احیایی (لاستر و کاپرمت) و ساخت لعاب و اعمال آن
  
• آشنایی با انگوب و تراسیگلاته و ساخت آن ها
  
• آشنایی با ساگار و ساخت آن

3. سرفصل دوره سفال کار با چرخ به شرح زیر می باشد:

• تئوری مقدماتی آشنایی با انواع خاک ها و گل های مناسب برای سفالگری چرخ کاری
• نحوه برش گل و ورز دادن صحیح و مناسب گل
• مرکز کردن گل روی صفحه چرخ
• بازکردن گل مرکز شده و شروع به قلداژ ابتدایی
• ساخت و پرداخت انواع استوانه کوچک و بزرگ روی چرخ
• تراش پشت استوانه ها
• ساخت فرم های شکم دار گوناگون و پرداخت نهایی آنها
• ساخت فرم  انواع کاسه ها
• ساخت  بشقاب های تخت و گود
• ساخت فرم های گوناگون به شکل گلدان
• آشنایی با ساخت دوجداره ها
• آشنایی با ساخت کارهای خیلی کوچک (مینیاتوری)
• آشنایی با ساخت کارهای خیلی بزرگتر
• آشنایی با بعضی از شیوه های رایج تزیین کار  روی چرخ
• آشنایی با خشک کردن و چگونگی پخت کارهای ساخته شده

توجه: این دوره صرفا جهت آشنایی هنرجو با مباحث فوق می باشد و  آموختن بهتر طبیعتا بستگی به استعداد و پشتکار افراد در این خصوص دارد. هنرجویانی که مایل به پیدا کردن تبحر بیشتر در چرخکاری هستند، می توانند چند ترم بطور پیوسته در این کلاس ثبت نام کرده و مباحث را بطور کاملتر و در ادامه یکدیگر بیاموزند.

4. سرفصل دوره قالبگیری در هنر سرامیک:

• قالبگیری یک تکه خشت
• قالبگیری  یک تکه به همراه قیف جداگانه (سرقالب)
  
• آموزش پیدا کردن خط تقارن یا خط تفکیک
  
• قالبگیری دو تکه یا چند تکه متقارن
  
• قالبگیری دو تکه یا چند تکه نامتقارن
• اجرای قالبگیری تزریقی
• دوغاب ریزی

• مدلسازی گچی و گلی با روش دستی
• مدلسازی گچی با جعبه دست ساز
• مدلسازی گچی و گلی با چرخ سفالگری
• ساخت مادر قالب یک تکه
  
• ساخت مادر قالب تزریقی
• ساخت مادر قالب دو، سه و یا چند تکه
• تکثیر قالب

 5. سرفصل دوره سفال نقش برجسته: 

• روش های پهن کردن و خشت زدن گل
  
• ایجاد بافت
  
• تمرین های اولیه برداشتن و اضافه کردن به گل
  
• اموزش چهار روش کار: روش پلان دار، شیبدار، نقش فرورفته (مصری) و نقش برجسته (یونانی)
  
• اجرای یک پروژه نهایی با تلفیق روش ها
  

6. سرفصل دوره نقاشی با لعاب:

الف. دوره مقدماتی:

1. نقاشی بر روی بدنه های لعاب دار

• هفت رنگ (دورگیر سیاه، دورگیر سفید و قاجاری)
• لعاب آماده و ترانسفر

2. نقاشی بر روی بدنه های بیسکوئیت

• زیرلعابی (مات، فلت، آبرنگی و اسگرافیتو)
• درون لعابی (اُپکی، سیلیس، کاثولنبا روش های تزئینی سیم، تیله و ...)
• لعاب برجسته
• ماجولیکا

3. نقاشی بر روی بدنه های خام

• آشنایی با اسلیپ و انگوب
• موکا
• اسگرافیاتو
• شابلون

ب. دوره پیشرفته:

فرآیند خلق اثر هنری مبتنی بر تجربه زیستی و خط فکری هنرجو با بهره گیری از تکنیک های نقاشی با لعاب

• بحث و بررسی در مورد انتخاب موضوعی خاص
• طراحی و اتود اولیه بر اساس موضوع
• نهایی کردن طرح (در صورت لزوم استفاده از نرم افزارهای گرافیکی)
• فرآیند اجرا و انجام پروژه با استفاده از روش ها و تکنیک های اجرایی مرتبط بر اساس طرح اصلی

7.شرح درس کلاس بدنه های سرامیکی

• آشنایی با ساختار کلی بدنه های سرامیکی (مواد پلاستیک مواد گدازآور مواد پرکننده)
• بررسی نقش و رفتار مواد در بدنه های سرامیکی
• شناخت افزودنی های ویژه 
• ساخت بدنه های شوک پذیر 
• بدنه های بافت دار
• بدنه های متخلخل
• بدنه های سلولزی
• بدنه های خمیر مصری
• بدنه های فریتی
• بدنه های شاموتی
• آشنایی با ساختار دوغاب ها و روش تولید دوغاب